Rozgrywanie partii

Przebieg partii

Po zaakceptowaniu wyzwania lub ogłoszenia, partia się rozpoczyna. Wszystkie znane mi programy wyświetlają w tej sytuacji szachownicę z pozycją początkową, nazwy graczy oraz zegar.

Pomiar czasu na FICS rozpoczyna się po wykonaniu przez obu graczy pierwszego ruchu, można więc przed jego wykonaniem przywitać się z przeciwnikiem, obejrzeć informacje na jego temat itp. Nie należy jednak zwlekać z pierwszym ruchem zbyt długo, niektórzy przeciwnicy mogą zniecierpliwić się i przerwać partię jeśli przez parędziesiąt sekund nie doczekają się na nasz pierwszy ruch.

Sama partia przebiega w naturalny sposób - rywale wykonują ruchy na zmianę, ruszając figurami myszą przy pomocy używanego programu (dokładne zachowanie - np. czy figury należy przeciągać, czy też klikać pole początkowe a potem końcowe - jest już cechą programu, często daje się skonfigurować). Ruchy można też wykonywać podając ich zapis (np. e2-e4 czy O-O) ale jest to technika rzadko używana.

Koniec partii

Partia kończy się automatycznie w razie:

• mata (wygrana matującego),
• pata (remis),
• gdy żaden z graczy nie ma już materiału matującego (remis),
• po zagraniu 300-go ruchu przez czarne (Game drawn due to length),
• przekroczenia przez któregoś z graczy czasu do namysłu jeżeli jego przeciwnik ma ustawione autoflag (przekraczający czas przegrywa, chyba że rywal nie ma już materiału umożliwiającego zamatowanie albo także przekroczył czas - wówczas jest remis).

Partia kończy się na życzenie gracza gdy:

• podda ją poleceniem resign (czy też klikając odpowiednią opcję),
• zgłosi przekroczenie czasu przez rywala poleceniem flag (tylko gdy nie ma ustawionego autoflag, wygrana reklamującego chyba że sam także przekroczył czas lub nie ma materiału matującego)
• wyda polecenie draw a ma miejsce trzykrotne powtórzenie pozycji albo 50 ruchów bez bicia i ruchu pionem

Partia może się też skończyć uzgodnionym remisem (jeden z graczy wydaje polecenie draw, drugi zostaje poinformowany o propozycji remisu i zaakceptuje ją samemu także wydając tę samą komendę).

Sprawdzić, czy są spełnione warunki trzykrotnego powtórzenia czy ile brakuje do 50 ruchów można poleceniem ginfo (Game Info).

Uwaga: jeśli do trzykrotnego powtórzenie pozycji dojdzie po planowanym ruchu, a boimy się, że przeciwnik szybko odpowie uniemożliwiając zareklamowanie remisu, można powiązać oba polecenia. Robimy to wpisując jako komendę draw wraz ze zlecanym ruchem, na przykład:

draw Nf6

(ruch skoczkiem na f6 połączony z reklamowaniem lub propozycją remisu).

Polecenia używane w trakcie partii

W trakcie partii można wykorzystać kilka specjalnych poleceń (zwykle są podpięte w menu używanego programu):

abort

żądanie przerwania (i anulowania) partii, w przeciągu kilku pierwszych ruchów realizowane automatycznie, później wymagające zgody przeciwnika,

draw

propozycja remisu, automatycznie skuteczna jeśli są spełnione warunki remisu (3-krotne powtórzenie, 50 ruchów itd),

flag

żądanie zwycięstwa z powodu przekroczenia przez przeciwnika czasu (jeśli ustawiliśmy opcję autoflag, polecenie to nie jest potrzebne),

resign

poddanie partii,

adjourn

prośba o odłożenie partii do dogrania później - w sytuacji, gdy np. musimy natychmiast zająć się czymś innym niż gra w szachy (odłożenie partii następuje też jeśli zostanie zerwane połączenie sieciowe a także, czego niektórzy nadużywają, gdy zamkniemy program),

pause

prośba o chwilowe zatrzymanie zegara (jeśli rywal się zgodzi, zegar przestaje iść) - przydatne jeśli np. musimy odebrać telefon czy wyjść gdzieś na chwilę, aby powtórnie uruchomić zegar wołamy unpause,

zatrzymanie zegara nieco się różni od odłożenia partii, przy zatrzymanym zegarze partia nadal trwa, między innymi obserwujący ją kibice dalej ją oglądają i mogą o niej między sobą rozmawiać,

moretime 30

sprezentowanie przeciwnikowi dodatkowego czasu do namysłu (tu - 30 sekund),

takeback takeback 2

prośba o cofnięcie ruchu (bez parametrów chodzi o pojedyncze posunięcie, z parametrem podanej ilości posunięć, np. 2 oznacza ruch białych i ruch czarnych), na taką prośbę pozwalamy sobie raczej tylko w partiach ze znajomymi albo wobec ewidentnej pomyłki związanej z niedokładnym kliknięciem myszą.

ginfo

Informacje o stanie partii (widać min. ile ruchów brakuje do reguły 50 i czy mamy trzecie powtórzenie pozycji).

Jeśli nasz przeciwnik złożył jakąś propozycję, możemy się na nią zgodzić na dwa sposoby - albo poleceniem accept, albo powielając propozycję (np. jeśli przeciwnik zaproponował remis poleceniem draw, możemy się na niego zgodzić albo poleceniem accept albo poleceniem draw). Propozycję odrzucamy albo poleceniem decline albo po prostu wykonując następny ruch.

Jeszcze uwaga: nie należy w trakcie gry wspomagać się komputerem. Abstrahując od moralnej strony (jest to oczywiście nieuczciwe a też po prostu nieuprzejme), grozi to niemiłymi konsekwencjami - partie grane na FICS są, zwłaszcza gdy pojawiają się uzasadnione podejrzenia, analizowane i - jeśli nazbyt przypominają grane przez programy - mogą stanowić podstawę do rozmaitych konsekwencji, z likwidacją konta włącznie.

Zachowanie zegara

Zegar zachowuje się w większości wypadków dość intuicyjnie - nasz czas maleje, gdy myślimy nad ruchem, czas przeciwnika maleje, gdy on myśli, jeśli gramy z inkrementem, po wykonaniu ruchu zegar rośnie o odpowiednią ilość sekund. Możemy się jednak spotkać z dwoma dość nieoczekiwanymi sytuacjami.

Sytuacja w której zegar przeciwnika (lub nasz) wzrasta po wykonaniu ruchu bardziej, niż wynikałoby z inkrementu (albo też wzrasta, choć gramy bez inkrementu), wynika z powolnego działania komunikacji sieciowej między tą osobą a serwerem - programy starają się odejmować od zegara tylko czas jaki faktycznie dana osoba myślała, nie uwzględniając czasu transmisji ruchów przez sieć (służy do tego tzw. mechanizm timeseal). Opóźnienie to jest slangowo nazywane lagiem. W partiach wolniejszych nie ma to zwykle znaczenia, natomiast w przypadku partii szybkich bywa irytujące - osoby o sporym lagu raczej nie powinny grywać krótkich blitzy czy partii lightning.

Może się też wydarzyć sytuacja, gdy zegar przeciwnika dojdzie do zera, dalej maleje i ... końca nie widać a nasze zwycięstwo przez czas nie jest ogłaszane. Oznacza to, że połączenie sieciowe z przeciwnikiem zostało zerwane. Mógł on zamknąć program, mógł ulec awarii jego komputer, może też mieć miejsce faktyczny problem z siecią. Taką partię należy po prostu odłożyć poleceniem (adjourn) - które w tej sytuacji zostanie zaakceptowane automatycznie. Następnie wypada przez jakąś minutę lub dwie zaczekać - jeśli przyczyną rozłączenia się przeciwnika była awaria komputera lub programu, nieraz w tym czasie pojawi się ponownie co pozwoli nam na zakończenie partii. O dogrywaniu odłożonych partii piszę więcej trochę dalej.

Rozmowy w czasie partii

Poleceniem typu

say Hello, good game

mówimy coś do aktualnego przeciwnika. Działa ono od chwili uzgodnienia przeciwników, przez całą partię a także po jej zakończeniu - do czasu, gdy zaczniemy inną partię.

Należy pamiętać, że nie wszyscy gracze lubią rozmawiać w trakcie partii, jeśli nasz przeciwnik nie podejmie rozmowy, nie należy mu się narzucać.

Polecenie typu

kibitz I must adjourn the game, I will be back at 11:00

pozwala coś powiedzieć do przeciwnika oraz wszystkich kibiców (o ile takowi są).

Polecenie

whisper I am afraid of Nd4. But maybe he will just castle and let me play Bxf3?

to powiedzenie czegoś tylko do kibiców (przeciwnik takiej wypowiedzi nie słyszy).