Zegar

N dni na ruch

Stały czas na jeden ruch - masz tyle a tyle dni na wykonanie każdego ruchu i ... już.

Na przykład, przy tempie 3 dni na ruch, jeśli rywal wykonał posunięcie 15 marca o 18:17, musisz wykonać swój ruch nie później niż 18 marca o 18:16. Spóźnisz się? Przegrywasz na czas. Powiedzmy - odpowiedziałeś 16 marca o 12:30, rywal zrobił swoje posunięcie też 16 marca o 14:11, więc masz teraz czas do 19 marca 14:10. I tak dalej. Historia partii nie ma znaczenia, ewentualne szybsze wykonywanie wybranych ruchów nie pozwala zrobić oszczędności.

Zalety? Prostota, każdy rozumie o co chodzi, każdy łatwo widzi do kiedy musi się ruszyć. Do tego brak oszczędzania czasu daje pewien komfort, nie czuje się potrzeby pośpiechu. Wreszcie, wszystkie partie pozostają stale żywe, skoro gramy 3 dni/ruch to co najwyżej trzy dni będziemy czekać na odpowiedź rywala.

Wady? Cóż, jeśli zdarzają nam się nieoczekiwane kilkudniowe nieobecności, mamy do wyboru granie z wolnymi zegarami (np 7 dni na ruch) albo okazyjne masowe porażki na czas. Wadą gry z wolnymi zegarami jest możliwość przeciągania partii w nieskończoność przez przegrywającego rywala (zdarzają się tacy). Niektóre serwery łagodzą ryzyko masowych porażek przy pomocy systemu automatycznego urlopu (jeśli miałbyś przegrywać na czas a masz jeszcze urlop, serwer go automatycznie zaczyna).

Jako że ten rodzaj zegara jest najprostszy w implementacji, jest bardzo popularny. Proste serwisy udostępniają wyłącznie takie zegary, bardziej zaawansowane dają je jako jedną z opcji. Najczęściej mamy sporą swobodę doboru parametrów i różny rodzaj preferencji graczy. Z rekomendowanych przeze mnie serwerów ten rodzaj zegara jest dostępny na ChessWorld, RedHotPawn, IGame, QueenAlice czy ChessHere.

Zegar Bronsteina (N dni na ruch plus rezerwa)

Zasadniczo działa tak jak zegar N dni na ruch, ale gracze dysponują pewną dodatkową rezerwą, która jest zużywana w razie przekroczenia czasu do namysłu. Dopiero po zużyciu rezerwy następuje porażka na czas.

Przykładowo, weźmy zegar Bronsteina 2 dni/ruch plus 14 dni rezerwy. Rywal ruszył się 15 kwietnia o 16:20. Nie było Cię i swój ruch wykonałeś dopiero 18 kwietnia o 19:15, czyli 3 dni, 3 godziny i 5 minut po rywalu. Nadmiar powyżej dwóch dni (1 dzień, 3 godziny i 5 minut) zostaje odjęty od rezerwy, która teraz wynosi 12 dni, 20 godzin i 55 minut. I tak dalej. Rezerwa nigdy nie rośnie, nie można jej odbudować - nawet jeśli następne ruchy będziesz wykonywać kilka minut po rywalu, zostanie nie zmieniona. Gdy zużyjesz całą rezerwę, przegrywasz.

Zalety? Zachowuje wszystkie zalety zegara N dni na ruch, rozwiązując jego najważniejszy problem.

Wady? Rozmiar rezerwy nie zależy od długości partii, im dłuższa partia tym większe ryzyko iż jej zabraknie. Złośliwy rywal przegrywając może odczekać rezerwę przed umożliwieniem dania sobie mata. Nieco skomplikowane staje się prezentowanie pozostałego czasu do namysłu na okienkach typu lista partii. Wreszcie, trochę niejasna staje się też semantyka urlopu (tak naprawdę urlop i rezerwa działają podobnie, tyle że rezerwa działa automatycznie a urlop na żądanie).

Z rekomendowanych przeze mnie serwerów zegar Bronsteina stosuje RedHotPawn (nazywając rezerwę timebank-iem) a w ograniczonym zakresie QueenAlice.

Zegar Fischera (czas bazowy plus premia za każdy ruch)

Na starcie partii dostajemy pewną pulę czasu, która jest redukowana ilekroć ruch przypada na nas. Zarazem za każdy wykonany ruch dostajemy premię. Ta sama zasada, co w partiach na żywo lub online.

Przykładowo, weźmy zegar Fischera 30+2, tj. 30 dni na partię z dodawaniem dodatkowych 2 dni za każdy wykonany ruch. Przeciwnik wykonał swój pierwszy ruch, w tym momencie mój zegar wskazuje 30 dni i zaczyna iść w dół. Powiedzmy, że odpowiedziałem po 16 godzinach. Mój zegar wskazywał wtedy 29 dni i 8 godzin, po dodaniu dwudniowej premii wskazuje 31 dni i 8 godzin i zostaje zatrzymany, idzie zegar przeciwnika. Ten się ruszył, więc mój zegar zaczął iść. Odpowiedziałem po 2 dniach i 6 godzinach (gdy mój zegar wskazywał 29 dni i 2 godziny), po dodaniu premii mam 31 dni i 2 godziny. I tak dalej...

Zalety? Sposób dość naturalny dla osób grających partie na żywo, czytelna prezentacja pozostałego czasu do namysłu w oknie listy partii, możliwość uzyskiwania różnych charakterystyk zależnie od dobranych parametrów. No a przede wszystkim, zegar ten pozwala grać dość szybkie partie mimo zdarzających się okresów niedostępności, kilka czy kilkanaście utraconych dni można odrobić.

Wady? Jedną jest trochę większy stres - świadomość idącego zegara narzuca pewien przymus jak najszybszego wykonania ruchu, zwłaszcza u mniej doświadczonych graczy. Drugą - możliwość występowania dłuższych przerw w partii, zdarzają się przypadki gdy jakiś gracz zgromadził 60 dni zapasu i teraz nie wykonuje ruchu przez 8 tygodni.

Problem dłuższych przerw nieco łagodzi stosowane często górne ograniczenie zaoszczędzonego czasu, np. w zegarze 10+2<21 (10 dni początkowo, 2 dni premii, limit 21 dni) zegar nie może wskazywać więcej niż 21 dni, jeśli mieliśmy wykonując ruch 20 dni i 7 godzin, to po dodaniu dwudniowej premii i uwzględnieniu ograniczenia będziemy mieli 21 dni.

Z rekomendowanych przeze mnie serwisów zegar Fischera stosują:

• z dość dużą pulą startową i sporym ograniczeniem - SchemingMind i LSS,
• z niewielką pulą startową i małym ograniczeniem - GameKnot i IGame.

N dni na 10 ruchów (bez oszczędności)

Tradycyjny zegar korespondencyjny wywodzący się z czasów kartek pocztowych. Zsumowany czas do namysłu na każde 10 kolejnych ruchów nie może przekroczyć zadanej wartości (zwykle 30, 40 lub 50).

Np. przy zegarze 30 dni na 10 ruchów, łączny czas jaki zużyłem na pierwszy, drugi, trzeci, ... dziesiąty ruch nie może przekroczyć 30 dni. Podobnie łączny czas jaki zużyłem na drugi, trzeci, ..., jedenasty. Podobnie suma czasów zużytych na trzeci, czwarty, ..., dwunasty. Itd.

Zalety? Zegar ten fajnie wymusza równomierną grę bez znaczących przerw czy opóźnień, ale amortyzuje pojedyncze przerwy (zajął mi jakiś ruch 8 dni - to następne 9 będę musiał robić średnio w 2 dni).

Wady? Pilnowanie zużytego czasu jest strasznie kłopotliwe (nawet gdy same kalkulacje robi serwis czy program).

Zegar ten jest dostępny min. na LetsPlayChess (50/10), E4EC (30/10) i IGame (mało popularny 10/10).

N dni na 10 ruchów (z oszczędnościami)

Na starcie dostajemy N dni (zwykle 30, 40 lub 50), nasz zegar idzie w dół ilekroć przypada nasz ruch. Gdy wykonamy 10-y ruch, dodajemy sobie do zegara następne N dni. Gdy wykonamy 20-y, kolejne N. Itd. Idea podobna do tradycyjnej kontroli czasu w partiach na żywo, tyle że kontrolę mamy co dziesięć ruchów.

Oszczędności się przenoszą, jeśli (przy N=30) na pierwsze dziesięć ruchów zużyliśmy w sumie 21 dni, po wygonaniu 10 ruchu będziemy mieli na zegarze 39 dni.

Jest to w sumie normalny zegar Fischera, tylko zamiast doliczać niewielką premię co ruch, doliczamy większą co 10 ruchów.

Rozwiązanie to ma wszystkie zalety i wady zegarów fischerowskich. Ma też dodatkowe wady: ruchy przed kontrolą (8,9,18,19,28,29 itd) są specyficznie wyróżnione i wykonywane pod większą presją czasu, jest też po prostu trudniej pilnować swoich zobowiązań.

Z serwerów które omawiam zegar ten stosuje LSS.

Stały czas na całą partię

Prymitywny zegar dający zadany łączny czas na całą partię bez jakiegokolwiek dodawania. Masz ileś tam dni czasu, w momencie w którym łączny czas do namysłu przekroczy tę wartość, przegrywasz.

Zaletą jest ustalony czas zakończenia partii. Jeśli mamy po 60 dni do namysłu, to za 120 dni partia na pewno będzie zakończona (no, modulo ewentualne urlopy). Jest to bardzo poręczne przy organizowaniu wielofazowych turniejów.

Wady to szczególnie silna presja na jak najszybsze wykonanie ruchu, brak jakiejkolwiek możliwości uratowania się z niedoczasu, silny wpływ stref czasowych (jeśli gram z rywalem kładącym się spać o kilka godzin później, ma on sporą przewagę), wreszcie niesprawiedliwe traktowanie długich partii.

Można w tym tempie pograć na RedHotPawn (gdzie ten zegar jest symulowany przy pomocy zegara Bronsteina z zerowym czasem na ruch), QueenAlice i IGame. Na tym ostatnim serwerze dostępne są też tego typu zegary z bardzo krótkimi czasami na partię, jest to swoista emulacja partii online na serwerze korespondencyjnym.