LaTeX po polsku
W LaTeXu oczywiście można (i warto) pisać po polsku. Poniżej krótkie podsumowanie co i jak.
Pisanie polskimi znaczkami
Metoda zalecana - translate-file
Zdecydowanie preferowaną metodą pisania tekstów w LaTeXu z użyciem polskich liter jest technika translate-file. Używamy jej bądź tak:
latex --translate-file=il2-pl dokument.tex
bądź też umieszczając w pierwszym wierszu dokumentu specjalną dyrektywę:
%& -translate-file=il2-pl
\documentclass[a4paper]{article}
% ...
\title{Zażółć gęślą jaźń}
Aby ten drugi mechanizm działał, niezbędna jest drobna rekonfiguracja instalacji TeX-a. Należy odnaleźć plik texmf.cnf (na Linuxie może być to np. /etc/tex/texmf.cnf), odnaleźć w nim wiersz zawierający napis parse_first_line i zadbać by był odkomentowany i ustawiony na y:
parse_first_line = y
(po domyślnej instalacji jest to zwykle ustawione na n, jest to niewygodne ale ma pewne formalne przyczyny).
il2-pl oznacza kodowanie iso-latin-2. Alternatywnie można użyć cp1250pl czy cp852-pl. Nazwy te odpowiadają nazwom plików z rozszerzeniem .tcx znajdujących się w ramach instalacji TeXa (np. na Debianie w katalogu /usr/share/texmf-texlive/web2c/).
Powyższy mechanizm działa nie tylko dla LaTeXa, można go używać także w przypadku gołego TeXa, ConTeXtu, TeXinfo itd.
Metoda odradzana - inputenc
W wielu dokumentacjach polecana jest inna metoda - używanie:
\usepackage[latin2]{inputenc}
generują takie wpisy także niektóre edytory.
Odradzam używanie tej techniki. Bardzo często generuje ona konflikty z innymi pakietami, efektem bywają niezrozumiałe błędy albo dziwaczne znaczki podstawione zamiast polskich czcionek.
Używanie języka polskiego
Aby uzyskać Spis treści a nie Table of Contents, umieszczamy w dokumencie:
\usepackage{polski}
albo:
\usepackage[polish]{babel}
Zalecane jest to pierwsze rozwiązanie. Zapewnia poprawne odstępy na końcu zdania, daje parę makr specyficznych dla języka polskiego, jak choćby \leq (mniejsze-równe) czy \dywiz (myślnik w wyrazach typu biało-czerwony), lepiej posługuje się fontami.
Babel jest wart rozważenia gdy piszemy dokument wielojęzyczny, pozwala na przełączanie się między językami.
Polska typografia
Polskie reguły składu książek różnią się od angielskich. Aby je stosować, można skorzystać z mwcls (klas dokumentów autorstwa Marcina Wolińskiego), np. dla artykułu:
\\documentclass[a4paper]{mwart}
(odpowiednie pakiety są już zwykle obecne w dystrybucjach TeXa). Szczegółowy wykaz zmian wprowadzanych przez pakiet, wraz z informacjami czemu służą, znajduje się w dokumentacji autora (plik mwclsdoc.pdf, także zwykle obecny w ramach instalacji TeXa).
Warto też pamiętać o drobiazgach typu:
,,Cytowany tekst''
(a nie ''Cytowany tekst'', polski cudzysłów otwierający jest z dołu) czy:
biało\dywiz czerwony
(a nie biało-czerwony, czego nie można poprawnie przenosić).
Polskie wzorce przenoszenia
Aby TeX/LaTeX poprawnie przenosił polskie wyrazy, musi być odpowiednio skonfigurowany. Standardową techniką jest uruchomienie:
texconfig
wybranie Hyphenation i LaTeX a następnie odkomentowanie linijki:
polish plhyph.tex
(w niektórych systemach może to wyglądać ciut inaczej, np. na Debianie/Ubuntu powinien istnieć zawierający wyłącznie powyższą linijkę i komentarze plik /etc/language.d/10texlive-lang-polish.cnf)
Następnie trzeba przegenerować formaty, zależnie od dystrybucji może to nastąpić samoczynnie (po modyfikacji ustawień via texconfig) albo nie, w tym drugim wypadku uruchamiamy:
fmtutil --all